Ẩm thực Hà Nội vẫn luôn nổi tiếng với sự cầu kì và tinh tế từ khâu chọn nguyên liệu cho tới cách chế biến và thưởng thức. Bởi lẽ, chứa đựng trong mỗi món ăn của người Hà Nội là cả một đặc trưng văn hóa mang đậm dấu ấn của mảnh đất ngàn năm văn hiến.
Từng món ăn của người Hà thành đều được chế biến một cách tỉ mỉ, thanh tao nhưng vẫn đậm đà hương vị đặc trưng. Theo đó, những nét độc đáo và tinh tế của ẩm thực Hà Nội sẽ được Phở Thìn 1955 giới thiệu ngay trong bài viết dưới đây!
1. Sự tinh tế của ẩm thực Hà Nội thể hiện qua mâm cỗ truyền thống
Nói đến văn hóa ẩm thực Hà Nội, ta không không nhắc tới mâm cỗ truyền thống với những món ăn đầy phong phú và đa dạng. Người nấu cỗ tại đất Hà thành luôn cẩn thận và tỉ mỉ ngay từ khi chọn nguyên liệu. Cụ thể, rau củ được chọn để sử dụng phải là loại quả thật tươi ngon. Gà lễ phải đảm bảo được các tiêu chí như mào đẹp, dáng vượng với đuôi vổng lên.
Tùy theo điều kiện của từng gia đình mà mâm cỗ của người Hà Nội sẽ có sự biến đổi cho phù hợp. Với những nhà khá giả, mâm cỗ sẽ là cỗ “bát trân” gồm 8 bát và 8 đĩa. Còn với những gia đình bình dân sẽ bày mâm cỗ đơn giản hơn với 6 bát 8 đĩa hoặc 4 bát 8 đĩa. Cũng có trường hợp bày mâm cỗ với 4 bát và 4 đĩa.
Theo quan điểm của ẩm thực Hà Nội, việc ăn là để thưởng thức sự tinh tế, thanh tao của từng món ăn chứ không phải chỉ để cho no bụng. Do đó, bát đĩa đựng thức ăn của người Hà Nội sẽ khá nhỏ, chỉ đủ để đựng 1/4 con gà, 6 miếng chả quế hay 6 miếng giò lụa. Thậm chí, có những loại đĩa chỉ to bằng chiếc đĩa lót của chén trà.
Bát dùng để bày cỗ cũng được lựa chọn tỉ mỉ. Theo đó, bát được sử dụng phải là bát chiếu yêu (loại bát thắt lại ở phần lưng bát, có miệng loe) và đĩa sứ Giang Tây hoặc Bát Tràng. Đặc biệt, bát và đĩa phải có sự đồng bộ.
Dù cầu kỳ hay giản tiện thì các món ăn trong mâm cỗ của người Hà Nội cũng được thực hiện chỉn chu. Thức ăn đặt trên đĩa và bát thể hiện sự hài hòa cả về màu sắc, mùi vị nhưng vẫn phải đảm bảo sự đẹp mắt và tinh tế.
Về đĩa gà, nếu phải cúng nguyên con thì sẽ được ngậm bông hồng đỏ, nếu chặt xếp đĩa thì phải đầy đặn, xếp chặt tay, xoay miếng thịt có da lên phía trên. Đĩa giò lụa được xếp 6 hoặc 12 miếng theo hình bông hoa vừa đủ miệng đĩa. Dưa góp cũng phải được cắt tỉa hình hoa thật đẹp.
Theo thời gian, mâm cỗ truyền thống đã có nhiều sự biến đổi. Nhưng những điều thuộc về cốt cách, tinh hoa ẩm thực Hà Nội vẫn được lưu giữ và truyền dạy cho các thế hệ sau này.
Đọc thêm bài viết: Đặc sản Hà Nội - top 10 món ăn ngon nhất định bạn phải thử một lần
2. Sự tinh tế của ẩm thực Hà Nội thể hiện qua mâm cơm hàng ngày
Văn hóa ứng xử tại bữa ăn của người Hà Nội được coi là một trong những tiêu chuẩn đánh giá trình độ, phẩm cách của một cá nhân, thậm chí của cả một gia đình. Do đó, những đứa trẻ khi mới lên hai, ba tuổi đã được bố mẹ dạy cho cách cầm thìa, cầm bát, cách ngồi vào mâm cơm sao cho lịch sự nhất.
Cụ thể như việc ngồi trên ghế thì phải ngồi trong tư thế thoải mái, thẳng lưng, không được cho chân lên ghế hoặc chống cằm lên bàn. Còn ngồi trên chiếu thì nên ngồi ở tư thế xếp bằng hoặc đặt 2 chân sang bên hông, không co chân, chống cằm hoặc ngồi xổm.
Trước khi ăn cơm, trẻ con phải có lời mời những người trong mâm theo thứ tự từ già đến trẻ. Khi ăn thì một tay bưng bát cơm, một tay cầm đũa, không được để bát cơm lên bàn rồi cúi đầu xúc cơm. Khi nhai, phải khép miệng kín đáo, tối kỵ kiểu nhai nhồm nhoàm. Húp canh cũng phải nhẹ nhàng và không tạo ra tiếng động lớn.
Dùng đũa sao cho đúng cách cũng trở thành một nét văn hóa tại mỗi bữa ăn. Theo đó, đũa phải được cầm nhẹ nhàng bằng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa. Khi ăn, không được gắp thức ăn từ đĩa chung đưa thẳng vào miệng mà phải đặt vào bát riêng rồi mới ăn. Đặc biệt, nếu trong bát còn đồ ăn thì không nên gắp tiếp. Và trong bữa ăn, việc dùng đũa đảo lộn đĩa thức ăn là điều tối kỵ.
Mâm cơm người Hà Nội thường có nhiều loại nước chấm. Do đó, khi chấm thức ăn phải nhẹ đũa, tránh nhúng cả đầu đũa vào bát nước chấm chung. Nếu muốn gắp thức ăn cho người khác thì phải trở đầu đũa. Khi đã no, muốn dừng bữa, thành viên trong gia đình phải đặt đũa xuống ngay ngắn trước khi xin phép rời đi, tránh để đũa lệch lạc trên mâm.
Với văn hóa ẩm thực Hà Nội, bữa cơm gia đình rất quan trọng nên họ thường tạo cảm giác thoải mái và ấm cúng trong suốt bữa ăn. Vì vậy, các thành viên trong gia đình đều trò chuyện với nhau một cách từ tốn, tránh nói những chuyện căng thẳng dẫn đến tranh cãi. Tuy nhiên, vẫn phải lưu ý và tránh việc nói chuyện khi cơm còn đầy trong miệng. Khi ăn, người Hà Nội ăn thanh cảnh, cơm chỉ xới bát vơi dưới miệng.
Những quy tắc ứng xử trong bữa cơm của người Hà Nội ẩn chứa nhiều đạo lý, thể hiện nét đẹp văn hóa ứng xử tinh tế, khéo léo của người Việt. Có thể nói, văn hóa người Hà Nội xưa và nay không có quá nhiều khác biệt. Có những điều thuộc về cốt cách tinh tế, thanh lịch vẫn được truyền qua nhiều thế hệ.
3. Sự tinh tế của ẩm thực Hà Nội thể hiện qua những món ăn đặc trưng
3.1. Phở bò
Phở bò là một trong những món ăn đặc sắc và tinh tế của ẩm thực Hà Nội. Nó là sự hòa quyện hoàn hảo của thịt bò, bánh phở, nước dùng và các gia vị để tạo nên hương vị đậm đà đầy hấp dẫn. Chế biến được một tô phở đúng chuẩn không hề đơn giản và không phải người đầu bếp nào cũng có thể chế biến được.
3.2. Chả cá Lã Vọng
Chả cá Lã Vọng là món ăn đặc sắc và đầy hấp dẫn của ẩm thực Hà Nội. Món ăn được chế biến cầu kỳ ngày từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu chế biến. Đến cách ăn cũng là một quá trình nghệ thuật cầu kỳ và công phu.
3.3. Bánh cuốn Thanh Trì
Bánh cuốn Thanh Trì là một trong những món ăn có tiếng lâu đời của ẩm thực Hà Nội. Bánh cuốn được tráng thành những lá mỏng. Khi ăn thì sẽ được dùng với nước chấm, hành khô hoặc có thể ăn kèm chả. Người thưởng thức sẽ cảm nhận được mùi thơm dịu của bánh và nhân quyện lẫn vị chua cay mặn ngọt của nước chấm.
3.4. Bún chả
Nói đến ẩm thực Hà Nội thì không thể không nhắc đến bún chả. Để làm được ra những miếng chả thơm, màu sắc vàng rộm, vừa giòn vừa dẻo thì người đầu bếp phải trải qua nhiều công đoạn chế biến. Bún chả được ăn cùng với rau sống và nước chấm. Khi ăn sẽ cảm nhận được cái ngậy, béo của thịt, cái mát của rau và mùi thơm của nước chấm.
3.5. Cốm Làng Vòng
Một món đặc sản không thể bỏ qua của ẩm thực Hà Nội đó là cốm Làng Vòng. Cốm Vòng là thứ quà đặc biệt của riêng Hà Nội. Để làm ra được những hạt cốm thơm ngon thì cốm phải là giống nếp cái hoa vàng. Để có được màu xanh hấp dẫn thì người làm cốm phải hồ thêm nước lá cơm xôi khi chế biến. Cốm gói trong lá sen để giữ ẩm và lấy được hương thơm ngát của lá sen tơ.
Không chỉ đơn thuần nói tới những sản phẩm ẩm thực thông thường, những món ăn trên còn là hệ giá trị văn hóa đặc biệt, Nó chứa đựng những nét đẹp về văn hóa ẩm thực trong dòng chảy ngàn năm văn hiến của Hà Nội - nơi hội tụ và tỏa sáng tinh hoa văn hóa ẩm thực của trăm miền đất nước.
Thông qua bài viết trên, Phở Thìn 1955 đã truyền tải đến bạn những thông tin thú vị về sự tinh tế của ẩm thực Hà Nội. Chính những điều đó đã nên sự khác biệt của ẩm thực Hà Nội so với với nơi khác trên đất nước Việt Nam.
Thông tin liên hệ:
Phở Thìn Bờ Hồ - Số 1 Hàng Tre
Wesbite: https://phothin1955.vn
Fanpage: Phở Thìn - Số 1 Hàng Tre
Tripadvisor: Phở Thìn Bờ Hồ
